พิธีลอยอังคารในต่างประเทศ แตกต่างจากบ้านเราแค่ไหน

หลายคนที่ได้ดูซีรีส์หรือภาพยนตร์ต่างประเทศ จะมีซีนนั่งเรือแล้วทำพิธีการโปรยเถ้ากระดูกลอยสู่แม่น้ำ หรือที่เรียกว่าการล่องเรือลอยอังคารเหมือนบ้านเรา เชื่อว่าทุกคนคงตั้งคำถามไว้ในใจและสงสัยว่าการประกอบพิธีกรรมนี้ มีความแตกต่างจากบ้านเราอย่างไรบ้าง

ต้องมีการสวดมนต์หรือไหว้แม่ย่านางหรือไม่

จากข้อมูลส่วนใหญ่แล้ว การทำพิธีไหว้แม่ย่านางเรือ และเจ้าแม่นที ท้าวสีทันดร เห็นจะมีแค่เพียงในประเทศไทยกันส่วนมาก นั่นเป็นเพราะความเชื่อตามภูมิภาคที่ไม่เหมือนกัน หากจะโยงว่าในประเทศญี่ปุ่นและเกาหลีก็มีศาสนาพุทธเช่นเดียวกับของไทย ฉะนั้นการล่องเรือลอยอังคารย่อมต้องมีการนำสวดมนต์และขั้นตอนต่าง ๆ เหมือนกัน

แต่ถึงแม้ว่าทั้งจีน ญี่ปุ่น และเกาหลี จะนับถือศาสนาพุทธด้วยเหมือนกัน แต่ก็เป็นคนละนิกายซึ่งจะมีรายละเอียดเกี่ยวกับความเชื่อ การประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่ค่อนข้างต่างกันมาก จึงฟันธงไม่ได้เลยว่าทุกประเทศที่นับถือศาสนาพุทธ จะต้องมีขั้นตอนการลอยอังคารที่เหมือนกัน

ทำไมที่ต่างประเทศถึงต้องมีการลอยอังคารผู้ล่วงลับ

ยกตัวอย่างง่าย ๆ เลย คือประเทศสิงคโปร์ที่ปัจจุบันหันมานำอัฐิของคนในครอบครัวไปล่องเรือลอยอังคารกันมากขึ้น เพราะชาวสิงคโปร์ได้หันมาให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมกันมากขึ้น อีกทั้งประเทศนี้ยังมีพื้นที่คับแคบ ทางรัฐบาลเองจึงสนับสนุนให้เปลี่ยนวิธีการฝังศพเป็นการเผาศพแทน แล้วนำอัฐินั้นไปลอยอังคารในแม่น้ำ

ส่วนในประเทศญี่ปุ่นและเกาหลีนั้น เป็นประเทศที่ไม่มีกฎหมายบังคับอยู่แล้วว่าจะต้องเอากระดูกไปเก็บไว้ที่สุสาน แต่ด้วยความเชื่อว่าเป็นลางไม่ดีต่อผู้อยู่อาศัยในบ้าน การเก็บเถ้ากระดูกคนตายไว้ที่บ้าน ก็ไม่นิยมเช่นเดียวกัน ซึ่งจากที่เห็นในละคร หากไม่นำไปล่องเรือลอยอังคารแล้ว ก็จะเผาไว้ก่อนแล้วนำมาเก็บไว้ที่บ้านก่อนจะเคลื่อนย้ายไปไว้ที่สุสานเสียมากกว่า

ลอยอังคารเหมือนกัน แต่ไม่มีพิธีเหมือนกัน

อย่างที่เกริ่นกันไปว่าคนญี่ปุ่นและเกาหลีจะไม่นิยมเก็บเถ้ากระดูกไว้ที่บ้าน เพราะส่วนใหญ่จะถือกันมาก ดังนั้นแม้จะนำไปล่องเรือลอยอังคารก็ตาม ในส่วนของพิธีกรรมการสวดบูชา การขอขมาต่าง ๆ นั้น จะไม่ได้มีขั้นตอนมากมายเหมือนของประเทศไทย ถ้าเป็นคนที่ไม่ค่อยมีฐานะ จะพายเรือนำอัฐิไปลอยเอง แต่หากมีฐานะขึ้นมาหน่อย จะมีการโปรยดอกไม้ มีการยืนไว้อาลัย และมีประธานในพิธีเช่นเดียวกับของคนไทย

มาถึงตรงนี้แล้ว หลายคนคงพอจะเข้าใจความหมายของการล่องเรือลอยอังคารกันมากขึ้น ว่าจุดประสงค์ที่แท้จริงแล้ว คือการส่งดวงวิญญาณผู้ล่วงลับไปสู่ภพภูมิที่สูงขึ้น หรือจะเป็นดินแดนสวรรค์ ซึ่งขั้นตอนในการประกอบพิธีนั้นเป็นเพียงส่วนหนึ่งตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น แต่สิ่งสำคัญคือจิตใจที่มุ่งหมายให้ดวงวิญญาณของผู้ล่วงลับนั้นไปสู่สุคติมากกว่า