คติธรรมบนเรือลอยอังคาร เมื่อคนตายสบายแล้ว คนที่ยังอยู่ควรทำอะไรต่อ
คนเราทุกคนมีความแก่ ความเจ็บ และความตายเป็นของธรรมดา สำหรับผู้ตายเมื่อถึงวันที่ญาติพี่น้องนำเถ้ากระดูกขึ้นเรือลอยอังคารแล้วก็คงไม่ต้องรู้สึกถึงความทุกข์อีกต่อไป โจทย์สำคัญสำหรับจิตใจจึงอยู่ที่คนมีชีวิตอยู่ที่ยังอยู่ข้างหลังนั่นเอง เมื่องานศพและพิธีลอยอังคารมาเยือนคนใกล้ชิดของเรา สิ่งที่เราควรทำเมื่อเข้าร่วมพิธีฟังสวดพระอภิธรรมศพและพิธีลอยอังคารก็คือการพิจารณาสิ่งต่าง ๆ เกี่ยวกับความไม่แน่นอนของชีวิตไว้เตือนใจตนเอง
เข้าใจในความไม่แน่นอนของชีวิต ด้วยคติธรรมวันลอยอังคาร
การลอยอังคารเป็นโอกาสสุดท้ายที่ครอบครัวจะได้ส่งผู้ตายไปยังสถานที่ที่สงบสุข เมื่อเรือลอยอังคารแล่นเข้าสู่น่านน้ำในบริเวณที่ต้องการแล้วทำการลอยอังคารเรียบร้อยแล้ว สิ่งที่สมาชิกในครอบครัวของผู้ตายสามารถนำกลับไปกับตัวได้ก็คือคติธรรมเกี่ยวกับชีวิต เพื่อให้ใช้ชีวิตต่อไปได้อย่างเป็นปกติสุข
1.ปล่อยวางกับสิ่งที่ผ่านไปแล้ว
การปล่อยลุ้งลงสู่ผิวน้ำจนห่างออกจากเรือลอยอังคารแล้ว ก็ให้ปล่อยวางถึงการจากไปของผู้ตายด้วยใจที่สงบ แม้จะมีเรื่องราวในอดีตต่อกันอย่างไรก็ให้ขอบคุณและขอโทษสำหรับความทรงจำที่ผ่านมา ไม่ยึดถือเก็บไปเป็นอคติในใจอีกต่อไป เพราะเมื่อวางเรื่องราวในอดีตออกไป ใจเราก็จะเบา ไม่มีอะไรต้องคิดให้เกิดความรู้สึกที่ไม่ดีต่อบุคคลหนึ่งที่จากไปแล้ว
2.ความไม่แน่นอนคือความแน่นอน
เพราะชีวิตคนเรามีความเสี่ยงเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา จึงไม่สามารถยึดถืออะไรเป็นสิ่งที่จะคงอยู่ตลอดไปได้ ความตายก็เป็นสิ่งเราไม่สามารถรู้ได้เลยว่าจะมาเยือนเมื่อไร บางคนเมื่อความตายมาเยือนในขณะที่อายุยังน้อยก็อาจสร้างความเสียใจได้มากกว่าผู้ที่ตายเพราะความแก่ชรา แต่นี่เองที่เป็นความไม่แน่นอนของชีวิตที่เราทุกคนต้องยอมรับ
3.ใช้ชีวิตด้วยความไม่ประมาท
หากยังรู้สึกติดค้างอะไรอยู่กับผู้ตาย เช่น สัญญาต่าง ๆ สิ่งที่เราจะทำได้ก็คือการใช้ชีวิตด้วยความไม่ประมาทต่อไป บนเรือลอยอังคารยังต้องมีเสื้อชูชีพเพื่อความปลอดภัย คนเราก็ต้องตั้งใจใช้ชีวิตโดยมีสติเป็นเสื้อชูชีพบนเรือแห่งชีวิตด้วย ใช้ชีวิตด้วยความไม่ประมาทเพื่อสร้างความสบายใจให้กับตนเองและผู้อื่น
4.ความดีมีค่ายิ่งกว่าทรัพย์สินเงินทอง
ร่างกายของคนเราเมื่อตายไปก็สลายไม่คงเหลือเค้าโครงเดิม อีกทั้งทรัพย์สินยังไม่สามารถเอาอะไรติดตัวไปได้เลย สิ่งที่จะยังคงอยู่จึงมีเพียงแค่คุณงามความดีที่ทำไว้เท่านั้น ความดีและความมีเมตตาของคนเราจะอยู่ในความทรงจำของคนที่อยู่ข้างหลัง หากคนข้างหลังร่วมใจกันจัดหาเรือลอยอังคารมาเพื่อส่งผู้ตาย แสดงให้เห็นว่ายามมีชีวิตอยู่ได้ทำสิ่งที่มีคุณค่าเอาไว้แล้ว
5.ธรรมชาติเป็นสิ่งสวยงาม เมื่อได้มาก็ต้องคืนไป
แม้ว่าจะไม่เชื่อเรื่องศาสนาหรือการเวียนว่ายตายเกิด แต่อย่างน้อยที่สุดคนเราต้องได้สัมผัสกับธรรมชาติรอบตัว คนเราทุกคนก่อกำเนิดมาจากธรรมชาติ หยิบยืมพลังงานต่าง ๆ มาใช้ในการดำรงชีวิต เมื่อถึงเวลาก็จะต้องกลับคืนสู่ธรรมชาติดังเดิม เป็นวิถีที่สวยงามที่สุดแล้วตามธรรมชาติของโลกใบนี้
เรือลอยอังคารส่งผู้ตายไปสู่จุดหมายแล้ว คนที่ยังอยู่ก็จงปักจุดมุ่งหมายของชีวิตไว้ในใจ มีสติกำกับไว้ไม่ให้ประมาทในเรื่องต่าง ๆ ยึดถือความดีเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการดำเนินชีวิต เมื่อถึงวันที่อังคารของตัวเองถูกลอยบ้างก็จะได้ชื่อว่าได้ชีวิตอย่างเต็มที่แล้วนั่นเอง